Sotto Raspo

‘In tijden van crisis gooien we niks weg’,zei onze Milanese buurvrouw tijdens een etentje en zette ons gefrituurde aardappelschillen voor. Eerlijk is eerlijk het was best lekker. Nu heb ik hier op het platteland niet echt het idee dat er überhaupt iets wordt weggegooid. Meubilair wordt gebruikt tot je door de stoel zakt. Dan nog zal de stoel gerepareerd worden, net als kapotte tafels en kasten. De langwerpige bladeren van het riet worden in bosjes opgebonden en gedroogd om in het voorjaar te worden gebruikt als opbindmateriaal voor de druiven. De dikke rietstengels worden in stukje gezaagd om als cannoli vormpje te gebruiken. Kijk naar mijn eigen lief, hij stookt grappa van de druivenschilletjes, die na de persing van de wijn overblijven.

Laatst ontdekte ik dat die druivenschilletjes ook nog een conserverende werking hebben. Het is een methode die misschien wel regio gebonden is. Ik ben het hier nog niet tegen gekomen. Maar wel bij vrienden die 30 km verderop , richting zee wonen. Zij conserveren hele paprika's in de druivenschilletjes.

Sotto Raspo, heet het. Je hebt nodig een groot plastic krat of een grote pot waar je nog wel met je handen in kan. Verder mooie, gave, rode en gele paprika’s. Er mag werkelijk  geen smetje op zitten. Dan bouw je laagjes op. Een laag schilletjes, een laag paprika’s, een laag schilletjes en zo verder. Je eindigt met een laag schilletjes. Gebruik je een pot dan moet je de laatste laag klem zetten met een kruis van 2 takjes, zodat de inhoud van de pot niet omhoog komt als je de vloeistof er op giet. De vloeistof is water met zout en azijn. Dit laat je even koken en afkoelen en giet je dan voorzichtig in pot of krat. Net zoveel dat alles onder staat. De pot dek je af met kaasdoek. Gebruik je een krat dan moet je de inhoud op zijn plek houden met schone, gladde keien en daaroverheen kaasdoek. Na twee maanden heb je verrukkelijke zachte paprika’s met een hele delicate smaak. Sotto Raspo kan dus maar één keer per jaar worden gemaakt. Als de wijn klaar is.

Af en toe denk ik dat ik na bijna acht jaar alles wel zo’n beetje weet. Het is steeds weer verrassend om toch weer nieuwe gebruiken en recepten tegen te komen.

L'autunno



Bewondering heb ik voor mensen die dagelijks of wekelijks een blog bijhouden. Mij lukt dat niet. Mijn laatste blog dateert van juli. Juli….die heerlijk warme zomer, evenals augustus en september. Maanden met veel leuke, lieve, bekende, nieuwe, vaste, gezellige gasten. De weken vlogen voorbij. En dan opeens is het oktober! Vandaag hangt er in het dal een zware mist, die in druppels doet neer slaan. Heel langzaam wordt het steeds lichter, het voelt alsof de zon zijn kracht nog wil doen gelden. In de tuin de laatste lavendel, rozen en zinnia’s, de verkleurende druivenbladeren, de tamme kastanjes…… het is niet tegen te houden. Herfst! ik zelf ben er echter nog niet klaar voor. Dat heb je wel eens, dat je ergens in blijft hangen. Ik dan in de zomer. Ik wil geen dikke vesten, maar topjes. Helaas is de zon voor zessen al verdwenen achter de berg, is het vroeg donker. Eten wij in de zomer tegen achten….nu zitten we om zes uur al aan tafel. Als we slaap krijgen, gaan we naar bed. Blijkt het soms nog maar half negen te zijn. Maar dat kan ons niet deren. Wij houden ons eigen bioritme aan. Hoe heerlijk is dat? Vorige week dompelde we ons even onder in het stadse. Ons personeelreisje ging dit keer naar het middeleeuwse Bologna met de scheve torens. Een heelrijke bruisende studentenstad met veel kunst en cultuur. Wat een pracht en praal in de Basilieken en Kathedraal. Alles was de hele dag open. Je kon zo naar binnen. We vergaapten ons aan al het lekkers in de Via Pescherie Vecchie en de Via Drapperie. Hammen, kazen, vis, groente fruit, patisserie……. Jammer dat we in een hotelletje zaten.  
In een appartementje was ik zeker culinair los gegaan. Ons hotelletje bevond zich in de Joodse buurt, een sfeervolle wijk met oude ambachtelijke werkplaatsen van een vioolbouwer, een schoenmaker voor schoenen op maat, een boekbinder, een tassenatelier, tot kleermakerswinkels met schappen vol mooie stoffen…. Wat fantastisch dat dit nog bestaat en kan bestaan. Het waren heerlijke dagen. Maar o wat fijn om na de drukte van de stad weer op de berg te zijn. Moet ik dan toch maar mijn dikke vest pakken, de topjes opruimen en me over geven aan de herfst? Me storten op stoofpotjes, paddenstoelen, pompoensoep en tamme kastanjes poffen? Ja dat doe ik.

San Guido

We sloegen een pizza avond bij vrienden af op vrijdag. We wilden het rustig aan doen met het oog op de volgende dag. Een warme dag van poetsen, nieuwe gasten ontvangen en koken. Toen belde vriend Elio of we het gospeloptreden in het dorp niet wilden vergeten.. o ja dat was waar ook. ‘Na afloop voor jullie en de gasten eten in Pro Loco’. Ja dat is zo lief…dan zeg je geen nee. Het gospelconcert was geweldig. Wat een enthousiaste meiden. Na afloop zou het doorgaans bedtijd zijn geweest voor ons. Nu schoven we met onze gasten om 23 uur aan, samen de gospelgroep voor een complete maaltijd. Het was erg lekker en gezellig  allemaal. Pas 01uur lagen we in bed.  En dan te bedenken dat de toch wel zeventig plus crew nog alles moest opruimen.

Mogelijk hebben zij ook nog eens uitgebreid met elkaar gegeten…..  Meestal genieten we na een drukke zaterdag zondag wel een beetje van een welverdiende rust. Deze zondag dus niet, want het was San Guido in Acqui Terme. San Guido, geboren in 1004 in Melazzo, een dorpje vlakbij Acqui Terme, was bisschop en patroonheilige van de stad en stichtte een kerk, wat nu de kathedraal van Acqui is.  Na de mis liepen we met onze confraternita mee in de processie. Een enorme ‘optocht’ met voorop zusters, dan de confraternite met de vaandels. Lief was uitverkoren het vaandel van Grognardo te dragen. Een warme klus. Daarachter de confraternite met de kruisen. Er waren enorme, bijna niet te tillen kruisen bij. Prachtig versierd. Dan kwam de glazen kist met het beeld van San Guido met opgeplakte haartjes.

Een hoog Sneeuwwitje gehalte, maar dan anders. De stoet werd besloten met de burgemeesters uit de omliggende gemeenten en de bisschop en andere heilige personen. Ergens in het midden liep het muziekkorps. Langs de kant van de weg allemaal mensen. Vooral de ouderen toonden hevige ontroering. Ik zag zelfs een vrouw haar tranen weg vegen. Na afloop was er een hapje en een drankje op een eeuwen oude binnenplaats van de kerkgebouwen. Het was weer erg bijzonder om dit mee te mogen maken.

Week End a Ponzone

Week End..zo staat het op de gele aanplakbiljetten. Wel hip om zo’n Engels woord te gebruiken. Het is overigens al weken overal  feest in het weekend. Zoals ik al eens eerder schreef, staan de feesten altijd in het teken van lekker eten. Lief en ik zeggen vaak tegen elkaar: ‘Leuk, gaan we even kijken’. Maar als we dan lekker zitten zeggen we : ‘Ach…zullen we maar lekker thuis (lees bij het zwembad) blijven’…  dit keer konden we er niet onderuit. Lief moest meehelpen farinata te bakken bij de  stand van onze eigen Pro Loco.
Het was een warme klus zo voor die hete hout oven staan bakken. In een grote ronde koperen vorm wordt olie gegoten en verwarmd. Dan wordt er een beslag van kikkererwtenmeel, water en zout in gegoten, wat rozemarijnnaaldjes en wachten tot de soort pannenkoek langzaam gaar wordt. Dit duurt zo’n 20 minuten. Er kunnen 8 porties uit gesneden worden. Mensen zijn er zo dol op, ze staan rustig een uur in  de rij om een bordje van dit machtige, maar eerlijke voedsel te kunnen kopen.Lief was dus al op tijd vertrokken richting Ponzone, een dorpje op 700 meter hoogte met maar liefst 5 kerken. De oudste kerk dateert uit 600. In de boekjes wordt gesproken over het één na mooiste uitzicht van Italië….. Ponzone. Het moet wel helder zijn als je de Monte Rosa en de Monvisso wilt zien. Maar dan heb je ook wel een adembenemend mooi uitzicht.
Feest dus in Ponzone…het is alsof je een film binnen wandelt. Overal standjes waar de specialiteit van de Pro Loco's uit de omliggende dorpjes wordt klaar gemaakt, spaghetti met stokvis, gefrituurde inktvisjes, gnocchi met pesto en uiteraard nog veel meer lekkers. Overal lange tafels met genoeglijk etende families. Een dansvloertje waar volop gedanst wordt. En dáár, op la Piazza della Chiese staat lief vol overgave farinata te bakken. Bij  ‘onze’ Pro Loco stand wordt ook fritelle gemaakt, kleine oliebolletjes die verrukkelijk smaken met zout er op. Verder verkopen ze siroop gemaakt van rozenblaadjes, rozeblaadjesjam en rozeblaadjessuiker. Vrienden en ik snoepen en proeven en schuiven aan bij een lange tafel.
Het is genieten. ‘Waar geniet ik dan zo van?’ vroeg ik me af. ik denk dat ik het meest geniet van de gemoedelijke sfeer en al die blije mensen. Ja dat is het, blije mensen. Mensen die het enig vinden om elkaar tegen te komen, mensen die het heerlijk vinden om met hun familie rond de tafel te zitten, genietend van het eten. Niemand heeft haast. Het is het toppunt van mindfullness…Hier en Nu …..verder niets. 

Slow slow slow en nog eens slow. Het was genieten daar in Ponzone!

Nostri Passaporti.....

Paspoorten, ID kaarten, rijbewijs, tessera sanitaria, wachtwoorden, pincodes. Van álles hebben we om ons op allerlei manieren te identificeren. De sleutelbos is eigenlijk de enige manier om zo ergens binnen te komen, zonder dat je iets moet laten zien of iets moet onthouden. Behalve de plek waar je de sleutelbos hebt neergelegd. Dat dan weer wel. Van paspoort, rijbewijs en andere pasjes moet je goed bijhouden wanneer iets moet worden verlengd, vernieuwd of vervangen.

Dit keer was ons paspoort aan de buurt. Voor een nieuw paspoort moesten we afreizen naar het Nederlands Consulaat in Milaan. Dit vanwege de vingerafdruk. Ik dacht nog dat ik mijn vinger op een stempelkussentje moest drukken. Maar dat was weer te romantisch gedacht natuurlijk. Het was een soort glasplaatje waar je linker wijsvinger en duim op moest worden gelegd en ook nog eens het zelfde voor rechts. Volgens de site van het Consulaat moesten we nog meer bewijsdocumenten meenemen. Waar we ons gek om zochten en waar vervolgens niet naar werd gevraagd.
Dan de pasfoto….het Consulaat had een ons een adresje gegeven van een fotograaf in de buurt. De enige in Noord Italië die het snapt van die pasfoto. Zo’n foto waarvan je denkt: ‘ ugh ben ik dat?’ En als ik zelf al niet eens zie dat ik het ben, hoe moet iemand anders dat dan wel zien? Je wilt toch een beetje knap op de foto?
Het werd verder een heerlijk dagje uit. De zon scheen, de lucht was blauw, het was zelfs warm. We hadden de forensenbus vanuit Acqui Terme genomen, waardoor we al vroeg in Milaan waren. Ik houd er van om een stad te zien ontwaken………. Om aan de bar een cappuccino te drinken en een brioche te eten. Om te kijken hoe een zakenman in driedelig grijs zijn caffè achterover slaat en dan na 1 minuut zijn weg weer vervolgt. Een meisje dat de barista vraagt op te schieten. En dat hij dan zegt dat het toch niets uitmaakt of ze nou vijf minuten eerder of later op haar werk verschijnt. Waarna ze enigszins ontspant.

Het is leuk om Milaan steeds beter te leren kennen, om steeds weer nieuwe pareltjes te ontdekken. In de Via Bellini (vlak bij het consulaat) de Santa Maria delle Passione, de op een na grootste kerk van Milaan. Op nr. 11 werden we verrast door het in art-nouveaustijl opgetrokken Casa Campanini (1904), met smeedijzerwerk van Alessandro Mazzucotelli. Werkelijk een juweeltje dat hekwerk.

De grootste kerk in Milaan is uiteraard Il Duomo. De hoogste toren stond in de stijgers. Zelfs de steigers vormden een opzienbarend kunstwerk, waar de vergulde Madonnina bovenuit toornde.

Onze nieuwe paspoorten? Die worden na Pasen opgestuurd met DHL…….. en waarom heb ik daar dan geen vertrouwen in? Omdat DHL ons nog nooit heeft kunnen vinden. Sterker nog, eens vonden we een briefje in de brievenbus van DHL dat ze ons adres niet konden vinden……… het kan ook te gek hè? We wachten met spanning af……

Doodmoe stapten we 18.20 uur weer in de forensenbus en binnen een paar minuten vielen lief en ik in diepe slaap.



Leuk idee voor een deurkruk.........

Con il treno.....

We gingen met de trein. Van Alkmaar naar Schiphol. Dochter had ons voorzien van OV Chipkaarten. Natuurlijk had ze uitgelegd hoe het werkte. Toch maar even gevraagd bij een zeer norse mevrouw aan de informatiebalie. Spoor 1 konden we vinden. De incheckpaal was een ander verhaal. Even gevraagd aan een meisje met ipodoortjes in. Ze haalde ze er niet eens uit. Ze kon gewoon antwoord geven. Paal gevonden. We hielden ons pasje voor een schermpje. Maar dat was het verkeerde schermpje. Volgende schermpje.....Gelukt. De trein stond al klaar. Nog helemaal leeg dat wel.Toch maar ingestapt. Wat een verrassing om in de trein een scherm te ontwaren waar precies op staat hoe laat de trein ergens aankomt, op welk spoor. Zelfs waar we moeten overstappen, hoeveel tijd we daar voor hebben en het mooiste komt nog.....in het groen wordt vermeld...op tijd. Ik werd er helemaal rustig van. Aangekomen op Schiphol liepen we zo tegen de uitcheckpaal. Iedereen die dit leest denkt nu duh.....maar dit is allemaal nieuw voor provinciaaltjes uit Italië.
Op Schiphol weer inchecken. Laarzen uit. Acht jaar geleden hoefde dat gelukkig niet. Ik kan me nog herinneren dat ik heel veel geld in mijn laarzen had voor de koop van ons Italiaanse huis. Bang als ik was te worden beroofd. In een sluisje moet ik een yoga oefening doen, armen gestrekt langs de oren en dan mag ik er weer uit. Dan nog eens een massage in de vorm van fouilleren.
Lief moet zijn koffer openmaken....een verdacht pakketje. Onze, er als een bom uitziende, oplaadbare batterij voor de zaklantaarn misschien?????? Nee nee. De man graait in de koffer en haalt de boosdoener er uit.......een stapeltje hartjesvormpjes om zeep te maken. Tja heel verdacht natuurlijk.
Het laatste 'spannende'...het boarden.... Mijn koffer puilde uit door alle leuke spulletjes die ik van dochter kreeg. Hij kon ternauwernood dicht. Paste hij in het bakje van Easyjet? Wat  een gelukje, ik mocht zo door lopen. Er waren toch heel wat mensen de sigaar. Handtas in de koffer en als de koffer niet past....moet je hem verplicht inchecken voor 50 euro. Gevolg heel wat boze mensen. Twee Italiaanse meisjes voor me merkten even fijntjes op dat alleen de Italianen worden 'gepakt'. En echt het was zo!!!! Ze hadden gelijk. En dan opeens wordt er omgeroepen dat vanaf dat moment alle bagage gratis wordt ingecheckt. Omdat er geen ruimte meer in de bagagerekken zal zijn. Strano!
Nu zit ik in het vliegtuig en kan ik nog even wegdromen .............Het was weer een heerlijk weekje in Nederland. We haalden dochter Thea van het vliegveld. Ze was wezen backpacken. Fijn dat ze weer thuis is en enig om al haar verhalen te horen en haar foto's te zien. Dochter Marie Anne sleepte me mee naar BikramYoga. Yoga in een ruimte waar het 40 graden is. Dat was heftig! Halverwege dacht ik......oh nooit meer. Maar gaande weg begon ik het leuk te vinden. En nu spijt dat ik geen tijd meer heb voor de tweede (gratis) les. Dochter is zo enthousiast. Ze gaat bijna elke dag.
We hebben weer comfortabel gelogeerd bij dochter Thea  in haar stadsappartementen. Leuk om zo in de binnenstad te wonen.
Over een paar uurtjes zijn we weer thuis. En daar heb ik ook heel veel zin in. Hopelijk is alle sneeuw verdwenen en kan ik me binnen niet al te lange tijd laven aan de wilde bosviooltje, primulaatjes, longkruid, speenkruid en alle geneugten van de lente. We gaan hard aan de slag om alles weer in orde te maken voor het nieuwe gastenseizoen. We hebben er zin in.

Gusto & Aromi

Wijn…er is veel over gelezen en gesproken. Recht toe rechtaan gezien vind je (een) wijn lekker of niet. Zo simpel kan het zijn. Het was dan ook een geweldige ervaring om onder leiding van niemand minder dan oenologe Francesca Vigo, van Unione Italiana Vini, te leren proeven en ruiken.
Francesca, vriendin van de dochter van Luisa en Giovanni, was speciaal uit Florence naar Spigno Monferato gekomen. Een oenoloog is een wijnbouwtechnisch ingenieur die zich met name de biochemische aspecten van de wijnbereiding bezig houdt. Het is namelijk de taak van de oenoloog om producenten te adviseren wat ze wel en niet moeten doen om een bepaalde smaakstijl te creëren en hoe eventuele correcties door te voeren tijdens het wijnbereidingsproces. Zo vertelt Francesca dat China bijvoorbeeld een enorm afzetgebied is voor de Italiaanse wijn. Ze ging onder anderen naar China om te kijken wat de smaakbeleving is van de Chinezen. Zij benoemden bijvoorbeeld in een wijn de smaak van Soja. Logisch voor Chinezen, maar niet voor Europeanen. Belangrijk voor de producent om dit te weten.

We begonnen met het herkennen van zes geuren. Heel vluchtig ruiken luidde de opdracht en meteen opschrijven wat je ruikt. De geuren waren te herleiden op een (ISO norm vastgelegde) geuren/smaak schijf. Van binnen naar buiten kon je de geur steeds meer verfijnen. Het was nog niet zo eenvoudig.
De tweede opdracht was makkelijk. Twee witte wijnen….zoet en zuur. Daarna een lepeltje suiker met kaneel proeven, onze neus dichtknijpen en het mengseltje op de tong strooien. Je proefde alleen zoet. De kaneelsmaak kwam pas tevoorschijn bij het loslaten van de neus, een hele bijzondere ervaring. Het is echt de moeite waard om dit eens uit te proberen.

Nadat we de mond geneutraliseerd hadden met zoutloze grissini, kon het echte werk beginnen.

Op tafel kwamen vier, met folie afgedekte flessen rode wijn, A,B,C,D. Een ieder moest voor zich zijn bevindingen van de wijn opschrijven. Iets over de kleur rood; lichtrood, oranje rood,donkerrood, violet rood, roodbruin…., hoe lichter van kleur, hoe ouder de wijn. Dan de smaak; zoet, zout, bitter, zuur. Tot slot moest je twee aroma’s van de schijf benoemen. Het was niet eenvoudig. Maar wel erg interessant.
Lief en ik hebben bedacht dat we gewoon maar veel moeten blijven oefenen.

Na de evaluatie ging het folie van de flessen. De wijn die ik het lekkerst vond en die ik daardoor ook goed kon omschrijven was AMIS van Cascina Garantina. Ik vroeg Francesca of zij iets over de smaak van deze wijn wilde zeggen. Het was heel verrassend dat zij de smaak typeerde als die van een typische exportwijn. Een smaak waar Italianen niet zo van houden.

De middag kon me niet lang genoeg duren. Ik wilde nog van alles weten…….

Maar het was tijd voor de Bollito Misto, een typisch Piëmontees vleesgerecht met minimaal vier soorten vlees, gekookte aardappelen en salsa verde en zoetzure tomatensaus. Van het kookvocht van het vlees aten we verrukkelijke minestrone. Tot besluit was er chocolademousse en taart.
Het was weer afzien in Piëmonte.............